Aardappelen: welke kies jij?

Bijna dagelijks krijgen wij de vraag welke aardappel nou geschikt is voor welke toepassing, en welk ras de smaakvolste is. We hebben in onze winkel ook veel keuze als het aardappelen betreft, daarom hebben we hier alles over aardappelen voor jullie op een rijtje gezet!

Gepoft, gebakken, geprakt, gekookt of gefrituurd: de aardappel is niet meer weg te denken uit de Nederlandse keuken en alleen al in Nederland worden er 550 soorten aardappelen geteeld. Welke aardappel is nu voor welke bereiding geschikt? Hoe bewaar je ze het beste? En zijn ze nu gezond of niet? Daar geven we graag antwoord op.

Soorten aardappelen

Met zo veel soorten aardappelen, is het soms lastig te kiezen welke voor jouw gerecht het beste is. Want niet iedere aardappel is hetzelfde! Aardappelen kunnen we grofweg onderverdelen in 4 categorieën: vastkokend, kruimig/bloemig en zeer kruimig (afkokers). De bekendste rassen hebben we hier voor je uitgewerkt:

Soort	Rassen	Toepassing voor bereiding
Vastkokend	Nicola, Ditta, Lady Christl, Inova, Ballerina, Charlotte	Geschikt voor salades, ovenschotels en andere gerechten waarbij je de structuur wilt behouden
Redelijk vastkokend	Bildtstar, Mozart, Platina, Agria	De perfecte aardappel voor schotels, om mee te bakken en om te frituren
Kruimig/bloemig	Frieslander, Milva, Melody, Maritiema, Victoria, bintje	Goed om te poffen, bakken, pureren en frituren
Zeer kruimig/afkokers	Eigenheimer, Irene, Doré	Voor een romige puree, soep en soufflés

Wat zijn afkokers?

De zeer kruimige aardappelrassen worden ook wel afkokers of afkokende aardappelen genoemd en zijn perfect voor romige purees en souffles. Deze zijn zo zacht van structuur, dat ze op een unieke manier gekookt moeten worden om er een succesvolle stamppot van te maken.

Allereerst schil je de afkokers waarna ze met voldoende water aan de kook gebracht kunnen worden. Kook ze in 10 minuten zachtjes gaar (blijf in de buurt!). Kook ze niet langer door, dan worden ze al snel te gaar en vochtig kun je ze niet meer goed afgieten. Giet de aardappelen af en laat ze met het deksel op de pan ongeveer 10 minuten nagaren. Schud dan de pan goed heen en weer en je afkokers zullen mooi uiteenvallen. Ze nemen op deze manier lekker veel jus op, waardoor het heerlijke puree aardappelen zijn!

Het verschil tussen klei en zand aardappelen

De grondsoort waarin de aardappel groeit is belangrijk voor de smaak en structuur. Dit heeft voornamelijk invloed op de bloemigheid van de aardappel. Aardappelen uit de kleigrond koken iets zachter dan hetzelfde ras uit zand. Door de andere grondsamenstelling heeft dit ook invloed op de smaak. Onze smaakvolle aardappelen komen altijd uit de klei, en die vinden we zelf het allerlekkerst!

Nieuwe aardappelen

Dan zijn er nog de nieuwe aardappelen. Dit is de verse oogst van het jaar. Over het algemeen worden aardappelen in februari gepoot (geplant) en meestal in juni geoogst. Bij het oogsten zijn nieuwe aardappelen nog jong, voordat de suikers worden omgezet in zetmeel. Hierdoor zijn nieuwe aardappelen vaak klein met een zeer dunne schil. De smaak en structuur is bijzonder zacht!

Bewaren van aardappelen

Aardappelen zijn, mits goed bewaard, redelijk lang houdbaar. Zeker tot een aantal weken. Hierbij is het vooral belangrijk dat ze donker en droog liggen. Licht en warmte bevorderd de aanmaak van uitlopers en het stofje Solanine. Deze stof maakt de aardappel groen en is giftig bij hoge consumptie. Is je aardappel uitgeschoten maar nog niet groen aan de binnenkant. Dan kun je de uitlopers ruim uitsnijden en de aardappel geschild alsnog gebruiken.

De temperatuur waarin je jouw piepers het beste kunt bewaren ligt rond de 7 graden. Aardappelen kunnen niet goed tegen vrieskou en gaan snel schimmelen in vochtige ruimtes. De kelder of schuur is hierdoor niet altijd geschikt. Zorg altijd voor voldoende ventilatie.

Uien en aardappelen samen bewaren? Beter van niet! De uien versnellen het rijpingsproces van de aardappelen, waardoor ze sneller zullen bederven. Uien nemen daarentegen zelf snel het vocht op uit de aardappelen waardoor ook deze eerder gaan rotten. Leg ze dus niet dicht bij elkaar.

Kun je aardappelen regelmatig eten?

Ja! Aardappelen zijn heel gezonde knollen en worden vaak ten onrechte bestempeld als ongezond of dik-makend. Ze bevatten voornamelijk langzame koolhydraten (zetmeel) aan de binnenkant en vezels in de schil. Deze geven het lichaam de juiste energie om te bewegen en na te denken en ondersteunen een gezonde darmwerking. De aardappel draagt ook bij tot de inname van enkele vitaminen en mineralen: Vitamine C, foliumzuur, magnesium, vitamine B1, zink en ijzer. Door de aanwezigheid van vitamine C en de afwezigheid van fytinezuur (wat de opname van ijzer remt) is de beschikbaarheid van ijzer effectiever dan uit graanproducten.

Afhankelijk van de soort bevatten aardappelen bioactieve stoffen, zoals antioxidanten die het lichaam beschermen tegen schade aan de cellen. De aardappelen met diepgeel vruchtvlees bevatten relatief hoge concentraties carotenoïden en het paarse vruchtvlees levert anthocyaninen. Beide zijn erg gezond voor het lichaam. Aardappelen passen dan ook prima in een gezond eetpatroon.

Ben je bang voor de koolhydraten in aardappelen Ze bevatten minder koolhydraten dan vaak wordt gedacht: ze bestaan namelijk voor 80 procent uit water! In vergelijking met rijst of pasta wordt het zetmeel uit aardappelen langzamer opgenomen door het lichaam en daarbij zorgen de vele vezels in aardappelen ervoor dat je je lang verzadigd voelt. Voornamelijk wanneer je ze met schil gebruikt.

Tip: stoom je aardappelen in plaats van ze te koken. Hierdoor blijven de voedingsstoffen bewaard en verlies je ze niet in het kookwater! Mocht dit nog niet overtuigend genoeg zijn, ze bevatten ook nog eens 2% eiwitten. Dat is zelfs meer dan haver en tarwe per hetzelfde gewicht! Gebakken, gekookt en gestoomd vormen dus zeker een gezonde aanvulling voor jouw maaltijden.

Aardappelen met schil eten

Verse aardappelen kun je gewoon met schil eten. Omdat hier de meeste vezels en voedingsstoffen zitten, is het zelfs aan te raden! Ook voor stamppot hoef je niet perse te schillen. Door de schil mee te koken wordt deze zachter en krijg je een prachtige robuuste stamppot vol voedingsstoffen.

Liggen aardappelen al langer, zijn ze gerimpeld, hebben ze een groene schil of uitlopers? Dan kan de aardappel glycoalkaloïden bevatten die kunnen zorgen voor misselijkheid en buikklachten. Zie je groene plekken op je aardappelen of hebben ze uitlopers? Dan is het dus beter om ze te schillen en de uitlopers goed te verwijderen.

Ook wanneer ze erg zanderig zijn is het slim om ze te schillen of grondig te wassen tot al het zand eraf is.

Verschil tussen de aardappel en zoete aardappel

De voedingswaarden van zoete aardappelen zijn erg gelijkaardig aan die van de gewone aardappel. Ze bevatten zelfs evenveel koolhydraten. De gewone aardappel behoort net als bijvoorbeeld tomaat en paprika tot de nachtschadefamilie. Zoete aardappel komt uit de windefamilie en is botanisch gezien dusgeen familie van de aardappel. Dit maakt het grote verschil voor mensen met een nachtschade intollerantie.

Of de zoete aardappel nu wel of of geen groente is, is onenigheid over. Volgens het Voedingscentrum valt zoete aardappel buiten het groente vak, net zoals de gewone aardappel en is hiermee geen standaard groente.

Aardappelen en het milieu

Is een aardappel een milieu bewuste keuze? Ja! Voor de teelt en de opslag van aardappelen is niet veel energie nodig en de opbrengst per hectare is hoog. Bovendien is er voor Nederlandse aardappelen weinig transport nodig. Ook de aarde waar de aardappel in groeit hoeft niet sterk bewerkt te worden. Een lokale, verse aardappel is dus redelijk laag in milieubelasting.

Door met de seizoenen mee te eten én de transportafstand laag te houden, verlaag je jouw ecologische voetafdruk. Dat is niet enkel goed voor de boeren in je omgeving, maar ook voor je lichaam en het klimaat! En daar helpen we graag aan mee. Onze aardappelen komen uit Willemstadse kleigrond en worden vers gebracht door Maatschap Knook – Maas. In alfabetische volgorde vindt je bij ons: Agria (frietaardappel), Bildstar, Bintjes, Doré, Frieslander en de Frieslander bonken (frietaardappel).

Een overzicht van onze huidige aardappelen vindt je hier in onze webshop! Je kunt ze hier ook direct bestellen.

Tot snel in onze winkel!